2 Resultaten

Hoewel wetenschappelijk vaststaat dat het klimaat verandert, bestaat er scepsis over het bestaan van klimaatverandering, de gevolgen hiervan en de invloed van de mens hierop. 

We hebben respondenten gevraagd te reageren op de volgende stellingen:

• Ik geloof dat klimaatverandering bestaat.
• De voornaamste oorzaak van klimaatverandering is menselijk handelen (voorgelegd aan respondenten die geloven dat klimaatverandering bestaat).
• Klimaatverandering zal serieuze negatieve gevolgen hebben (voorgelegd aan respondenten die geloven dat klimaatverandering bestaat).

Respondenten konden aangeven of ze het helemaal, grotendeels of enigszins met een stelling oneens of eens waren, of konden “niet mee oneens, niet mee eens” invullen. In Tabel 3 zijn de antwoorden van respondenten weergegeven. Respondenten die de eerste stelling met helemaal, grotendeels of enigszins oneens beantwoorden, kregen de tweede en derde vraag niet gesteld.  De overgrote meerderheid, meer dan 90%, is het eens met de stellingen (rond de 6% is het er enigszins mee eens). Aanvullende analyse van de data laat zien dat jongere respondenten het vaker eens zijn met de stellingen dan oudere mensen

Om na te gaan in hoeverre de gevolgen van klimaatverandering het afgelopen jaar zijn waargenomen in de gemeente Groningen werd inwoners gevraagd hoe vaak men in het afgelopen jaar de volgende effecten van klimaatverandering heeft opgemerkt:

• Wateroverlast door heftige regenbuien
• Overlast door hitte
• Overlast door droogte
• Overlast door extreem weer (storm, hagel, wind)
• Andere vormen van overlast 

In Figuur 1 zijn de antwoorden van respondenten per effect weergeven (exclusief respondenten die “weet ik niet / geen antwoord” hebben ingevuld). Uit de figuur komt naar voren dat overlast door droogte en hitte het vaakst worden ervaren. Daarna volgen overlast door extreem weer en wateroverlast.

In de enquête werd respondenten gevraagd in hoeverre zij de volgende partijen verantwoordelijk achten voor het voorkomen of verminderen van de effecten van klimaatverandering: zichzelf, mensen die in de buurt wonen, ondernemers en bedrijven in de buurt, de gemeente Groningen, de provincie Groningen en de Rijksoverheid.

Figuur 2 laat zien in welke mate respondenten zichzelf, buren, bedrijven, gemeente en de Rijksoverheid verantwoordelijk achten. De respondenten die “weet ik niet / geen antwoord” hebben ingevuld, zijn niet weergegeven. Ruim een derde van de respondenten acht zichzelf of buren volledig of hoofdzakelijk verantwoordelijk.

Zo’n 40% van de respondenten gaf aan dat er nog andere partijen verantwoordelijk zijn voor het voorkomen of verminderen van effecten van klimaatverandering. Hier wordt vaak gesteld dat het een mondiaal probleem is.

De gemeente Groningen informeert haar inwoners over maatregelen om de gevolgen van klimaatverandering te verminderen of te voorkomen. Daarvoor zet de gemeente verschillende informatiekanalen in. We vroegen de respondenten of ze bekend zijn met de verschillende kanalen (Figuur 3).

De meeste respondenten (65%) zijn bekend met de website van de gemeente Groningen als bron van informatie om maatregelen te nemen om gevolgen van klimaatverandering te verminderen of te voorkomen. Ook de website van Duurzaam Groningen is goed bekend. Daarna volgen de sociale mediakanalen en nieuwsbrieven van beide platformen. 

De gemeente Groningen informeert op verschillende manieren over de gevolgen van klimaatverandering. Ook geeft ze informatie om deze gevolgen te voorkomen of te verminderen. We vroegen de respondenten welke soorten informatie ze hebben geraadpleegd of van plan zijn te raadplegen (Tabel 4).

Er zijn weinig respondenten die informatiebronnen hebben geraadpleegd om meer te weten te komen over (de gevolgen van) klimaatverandering in de gemeente. Wel is een kwart tot een derde van de respondenten van plan de verschillende informatiebronnen te gaan raadplegen. Veelal lijken respondenten deze informatiebronnen (nog) niet te kennen en weten ze dus niet of ze de bron willen raadplegen.

Bijna een kwart van de respondenten heeft wel informatie geraadpleegd over wat ze zelf kunnen doen om de gevolgen van klimaatverandering te voorkomen of te verminderen. Een derde geeft aan van plan te zijn dit te gaan doen.

Iets meer dan de helft van de respondenten (53%) geeft aan meer informatie te willen van de gemeente over de gevolgen van klimaatverandering en de maatregelen die zij zelf kunnen nemen om die gevolgen te voorkomen of te verminderen. Daarbij is er geen verschil tussen eigenaren en huurders van woningen waarin ze woonachtig zijn.

Er zijn verschillende maatregelen die inwoners zelf kunnen nemen om effecten van klimaatverandering te voorkomen of te verminderen, zoals het vergroenen van de tuin of het dak, het aanleggen van een geveltuin of vijver, het plaatsen van een regenton, het installeren van zonwering of het zorgen voor een betere isolatie van de woning. 

Respondenten is gevraagd in hoeverre men van plan is deze maatregelen binnen één jaar te nemen, of ze de maatregelen al hebben genomen, of dat de maatregel op de woning niet van toepassing is.

Tabel 5 laat zien dat iets meer dan de helft van de respondenten het huis beter heeft geïsoleerd. Daarbij blijkt dat bijna 90% eigenaar is van de woning. Iets minder dan de helft van de respondenten heeft de tuin vergroend en/of zonwering heeft geïnstalleerd. Ongeveer drie op de tien respondenten heeft een regenton. Terwijl een kwart een geveltuintje heeft. Slechts een aantal respondenten (10%) heeft een vijver of groen dak. Uit de cijfers blijkt dat met name huiseigenaren de maatregel(en) hebben genomen.

Figuur 4 geeft weer in welke mate respondenten die eigenaar zijn van de woning waarin ze wonen geneigd zijn een bepaalde maatregel te nemen. In deze figuur zijn de respondenten die de maatregel al genomen hebben of die in een huis wonen dat niet geschikt is voor zulke maatregelen niet opgenomen. Ook zijn de respondenten die “weet ik niet / geen antwoord” hebben ingevuld niet weergegeven. Bij elke maatregel is vermeld op hoeveel eigenaren en huurders de percentages in de figuur betrekking hebben.

Uit de figuur 4 is op te maken dat de meeste respondenten die eigenaar zijn van de woning waarin ze wonen zeker of waarschijnlijk van plan zijn het huis te isoleren en/of een regenton te plaatsen, zonwering te installeren en/of een geveltuin aan te leggen.

Huurders (Figuur 5) zijn vaker dan eigenaren van plan een groen dak aan te leggen of een balkon te vergroenen. Terwijl eigenaren eerder geneigd zijn hun huis beter te isoleren en een regenton te plaatsen.

Inwoners kunnen bij de gemeente Groningen subsidie aanvragen voor het nemen van klimaatadaptieve maatregelen. Iets meer dan de helft van de respondenten (53%) geef aan hiervan op de hoogte te zijn. Huiseigenaren zijn vaker op de hoogte van de subsidiemogelijkheden dan huurders (56% tegenover 43%).

Informatie over het aanvragen van subsidie wordt door de respondenten het vaakst gevonden in de media (31%). Daarnaast vormen de website van de gemeente Groningen (28%) en gemeentepagina in de huis-aan-huisbladen (22%) de belangrijkste informatiebronnen.

We legden de respondenten een aantal stellingen (Figuur 6) voor over het nemen van maatregelen om klimaatverandering te voorkomen in relatie tot hun buurt/buren.

Zeven op de tien respondenten (69%) is van mening dat ze maatregelen kan nemen om de gevolgen van klimaatverandering te voorkomen of te verminderen. Van de respondenten is 66 procent van mening dat de maatregelen ook helpen. Bijna driekwart van de respondenten (74%) is van mening dat mensen in hun buurt maatregelen kunnen nemen om de gevolgen van klimaatverandering  te voorkomen of te verminderen. Zeven op de tien respondenten denkt dat door buurtgenoten getroffen maatregelen bijdragen aan voorkomen of verminderen van de gevolgen van klimaatverandering.

Respondenten voelen geen druk vanuit hun buurt om maatregelen te nemen om de gevolgen van klimaatverandering te voorkomen of verminderen. Veertien procent van de respondenten geeft aan dat mensen in hun buurt vinden dat zij maatregelen moeten nemen. Terwijl 64 procent van de respondenten in hun buurt geen mensen heeft die vinden dat zij maatregelen moeten nemen. Bijna de helft van de respondenten (48%) ziet dat mensen in hun buurt maatregelen treft om de gevolgen van klimaatverandering te voorkomen of te verminderen.

Het overgrote deel van de respondenten (80%) is van mening dat naast het voorkomen of verminderen van de gevolgen van klimaatverandering, het nemen van maatregelen hiertegen ook nog andere voordelen kan bieden.

Een nuttige maatregel om gevolgen van klimaatverandering te voorkomen of te verminderen, is het aanplanten van meer groen in de buurt. Bijvoorbeeld bomen, planten en struiken. Planten zorgen ervoor dat regen in de grond kan wegzakken en zo kunnen ze wateroverlast verminderen. Bomen kunnen zorgen voor schaduw, wat voor verkoeling zorgt. 

We vroegen de respondenten op een schaal van 1 tot 7 hoe acceptabel, nuttig, goed en noodzakelijk zij het aanplanten van meer groen in de buurt vindt (Figuur 7). Hoe hoger het cijfer, hoe hoger de waardering.

Het overgrote deel van de respondenten vindt het aanplanten van meer groen in de buurt nuttig en goed. Hoewel het overgrote deel van de respondenten het aanplanten van meer groen in de buurt ook als acceptabel beoordeeld, is een iets kleiner deel van mening dat dit ook noodzakelijk is. Over het algemeen staan de respondenten positief tegenover het aanplanten van meer groen in de buurt.

Regelmatig worden in buurten door groepen inwoners initiatieven gestart met als doel om hun buurt van meer groen te voorzien. Bijvoorbeeld door zogenoemde wijkklimaatambassadeurs, of een wijkcomité dat samen met buurtbewoners geveltuintjes aanlegt en bewoners aanmoedigt om stenen in tuinen te vervangen door groen. De gemeente hoopt zo veel mogelijk inwoners te betrekken bij het nemen van klimaatadaptieve maatregelen en ondersteunt de verschillende (buurt-) initiatieven.

We legden de respondenten stellingen voor rondom buurtinitiatieven (Tabel 6). De helft van de respondenten zou graag meer willen weten over zulke buurtinitiatieven. Een derde van de respondenten is geïnteresseerd in deelname (34%) en daadwerkelijk van plan om deel te nemen aan een buurtinitiatief als het zou worden opgestart (32%).

De gemeente wil onder haar inwoners de behoefte peilen naar 'koele binnenruimtes' en de eigenschapen waaraan deze eventueel zouden moeten voldoen. 'Koele binnenruimtes' zijn (nog te onderzoeken) locaties waar inwoners naartoe zouden kunnen gaan tijdens een hittegolf, wanneer hun woning te warm is om te verblijven, te studeren of te werken. We hebben de respondenten die aangaven in het afgelopen jaar soms, vaak of altijd overlast van hitte te hebben ondervonden, gevraagd vragen over ‘koele binnenruimtes’ te beantwoorden. 

Bijna 4 op de 5 respondenten (79%) geeft aan thuis door te kunnen werken, verblijven of studeren tijdens een periode van hitte. Van de respondenten blijft 44% ook thuis tijdens een hittegolf. Respondenten die tijdens een hittegolf wel eens een andere locatie/plek bezoeken om (tijdelijk) af te koelen doen dit voornamelijk in een locatie in de buitenlucht zoals een park, zwembad/ zwemplaats of recreatieplek (75%). Vier op de tien respondenten zegt wel eens verkoeling te zoeken in een binnenlocatie zoals een bibliotheek, wijkcentrum of werkplek/kantoor. Voor 15% geldt dat ze ook elders verkoeling zoeken.

Vervolgens hebben we de respondenten gevraagd waar een koele binnenruimte tijdens een hittegolf zou moeten voldoen (Figuur 8). De aanwezigheid van sanitaire voorzieningen is voor vier op de vijf respondenten belangrijk. Ook moet een koele binnenruimte de mogelijkheid bieden om aan water te kunnen komen en moet het gratis toegankelijk zijn.

Tot slot hebben we gevraagd of respondenten ook gebruik zouden maken van een mogelijke koele binnenruimte tijdens een hitte golf. De helft van de respondenten (51%) geeft aan thuis te blijven of elders verkoeling te zoeken. Voor 35% van de respondenten geldt dat ze wel interesse hebben een koele binnenruimte te bezoeken, terwijl 14% dit nog niet weet.