Resultaten
2.1 Slachtofferschap
Een kwart van de respondenten geeft aan in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geworden van online criminaliteit. Figuur 1 toont een overzicht van de vormen van online criminaliteit waarmee respondenten werden geconfronteerd. Phishing of smishing (via een SMS) komt hierbij het meest voor. Bijna de helft van de slachtoffers (47%) is hierdoor getroffen.
Bij de categorie ‘anders, namelijk…’ werd veelal gewezen op poging tot phishing, maar dat dit door de respondent tijdig werd onderkend. Verder werd onder andere genoemd ‘ongewenste uitnodigingen op social media’ en ‘lastigvallen door online advertentieverkopers’.
Figuur 1: Van welke vorm van online criminaliteit bent u in de afgelopen 12 maanden wel eens slachtoffer geworden (N=951)?
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
| Vorm | % |
|---|---|
| Phishing of smishing | 47% |
| Helpdeskfraude | 21% |
| Aankoopfraude | 18% |
| Hulpvraagfraude | 17% |
| Hacking van een account | 13% |
| Fraude betalingsverkeer | 7% |
| Identiteitsfraude | 4% |
| Hacking van een apparaat | 3% |
| Online geweld | 3% |
| Verkoopfraude | 2% |
| Ransomware-aanval | 2% |
| DDoS-aanval | 1% |
| Anders namelijk... | 9% |
Er is vervolgens aan de getroffen respondenten gevraagd of ze hiervan melding hebben gedaan bij de politie (Figuur 2). Veertien procent de respondenten heeft dit gedaan. Wanneer we verder kijken naar de aangiftebereidheid zien we dat deze het grootst is bij identiteitsfraude (36%). Bij phishing, de meest voorkomende variant van online criminaliteit bij de getroffen respondenten, is dit slechts tien procent.
Figuur 2: Heeft u hiervan melding gedaan bij de politie?
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
| Vorm | % |
|---|---|
| Identiteitsfraude (n=42) | 36% |
| Online geweld (n=26) | 23% |
| Verkoopfraude (n=22) | 23% |
| Aankoopfraude (n=175) | 22% |
| Hulpvraagfraude (n=157) | 17% |
| Helpdeskfraude (n=198) | 15% |
| Hacking van een apparaat (n=33) | 15% |
| Fraude betalingsverkeer (n=71) | 14% |
| Phishing of smishing (n=450) | 10% |
| Hacking van een account (n=124) | 8% |
| DDoS-aanval (n=12) | 8% |
| Ransomware-aanval (n=21) | 5% |
| Anders namelijk (n=82) | 11% |
Aan de respondenten die geen melding gemaakt hebben bij de politie is gevraagd wat hiervan de reden was (Figuur 3). Het grootste deel van de respondenten (43%) geeft aan te denken dat dit geen zin heeft omdat de politie er toch niets aan zou doen. Binnen de categorie ‘anders, namelijk’ wordt vaak aangegeven dat de respondent melding heeft gemaakt bij de financieel dienstverlener (bank, PayPal) of bij hun internetprovider.
Bij de respondenten die wel besloten melding te doen bij de politie (Figuur 4) is het voorkomen dat de dader ook een ander slachtoffer kan maken de belangrijkste reden aangifte te doen (78%).
Figuur 3: Waarom heeft u hiervan geen melding gedaan bij de politie (n=776)?
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
| Reden | % |
|---|---|
| Het heeft geen zin, de politie zal er toch niets aan doen |
43% |
| Ik los het zelf wel op | 29% |
| Het kost me te veel moeite | 15% |
| Het is niet zo belangrijk | 11% |
| De politie is niet verantwoordelijk voor het oplossen van dit type delict. |
11% |
| De politie heeft niet de kennis om dit type delict aan te pakken |
8% |
| Ik het weinig vertrouwen in de politie | 8% |
| Ik vind dat het mijn eigen schuld is. | 3% |
| Ik schaam me dat ik slachtoffer ben geworden van het delict. |
2% |
| Ik ben bang dat de dader wraak zal nemen | 1% |
| Anders, namelijk... | 21% |
Figuur 4: Wat deed u besluiten melding te doen bij de politie (n=123)?
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
| Reden | % |
|---|---|
| Voorkomen dat de dader dit opnieuw bij een ander kan doen. |
78% |
| Ik wil dat de dader gepakt wordt. | 55% |
| Om een veiligere (online) omgeving te creëren. | 46% |
| Voorkomen dat dit opnieuw bij mij gebeurt. | 43% |
| Het is mijn plicht om aangifte te doen. | 41% |
| Op de schade vergoed te krijgen. | 22% |
| Anders, namelijk... | 2% |
2.2 Maatregelen
We hebben de respondenten gevraagd of ze maatregelen treffen om zich te beschermen tegen online criminaliteit (Figuur 5). Het overgrote deel (93%) geeft aan maatregelen te treffen. Hierbij wordt het gebruiken van verschillende en sterke wachtwoorden (79%) door de respondenten het meest toegepast. Binnen de categorie ‘andere manier, namelijk’ wordt veelvuldig gerefereerd aan het gezonde verstand; zelf goed opletten.
Figuur 5: Treft u maatregelen om u te beschermen tegen online criminaliteit (n=4.052)?
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
| Maatregel | % |
|---|---|
| Verschillende en sterke wachtwoorden | 79% |
| Updates, virusscanner, back-ups | 69% |
| Tweestapsauthenticatie (2FA/MFA) | 39% |
| Geen openbare Wifi of alleen met een een VPN-verbinding. |
28% |
| Wachtwoordkluis | 24% |
| Andere manier… | 5% |
Aan de respondenten die aangaven geen maatregelen ter voorkoming van online criminaliteit te hebben getroffen is gevraagd wat ze nodig zouden hebben om wel maatregelen te nemen (Figuur 6).
Figuur 6: Wat zou u nodig hebben om wel maatregelen te nemen (n=306)?
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
| nodig | % |
|---|---|
| Meer kennis krijgen over goede bescherming. | 58% |
| Persoonlijke begeleiding. | 15% |
| Meer budget voor het aanschaffen van technische beveiligingsmaatregelen. |
10% |
| Anders, namelijk... | 25% |
Meer kennis zou voor meer dan de helft van deze respondenten een stimulans zijn maatregelen te treffen. Binnen de categorie ‘anders, namelijk...’ geven respondenten vaak aan dat ze zelf niet voldoende gemotiveerd zijn om maatregelen te treffen.
“Waarschijnlijk dat het eerst een keer fout moet gaan.”
“Ik ben een lakse hond en doe een aantal dingen wél maar niet consequent.”
“Ik denk dat als niemand mijn wachtwoorden weet ik wel veilig ben, en besteed verder het liefst zo min mogelijk tijd aan computer gedoe.”