2 Analyse

Weggebruikers werden vooraf aan en tijdens de Operatie Ring Zuid via verschillende communicatiekanalen geïnformeerd over de werkzaamheden. Het ene communicatiekanaal heeft een groter bereik dan de andere. Daarnaast verspreid nieuws zich ook via informele netwerken; bijvoorbeeld via vrienden of kennissen. We vroegen panelleden via welke kanalen zij iets hebben gehoord of gelezen over de werkzaamheden vooraf en tijdens de Operatie Ring Zuid (figuur 2). Er waren meerdere antwoorden mogelijk bij deze vraag. Bijna alle respondenten (99%) hebben via minstens één van de kanalen gehoord of gelezen over de werkzaamheden. Slechts een aantal respondenten (1%) was niet op de hoogte.

In grote lijnen hebben lokale media het grootste bereik gehad. Ongeveer zes van de tien respondenten heeft gehoord of gelezen over de werkzaamheden via een artikel op bijvoorbeeld RTV Noord of in het Dagblad van het Noorden. Ruim de helft van de respondenten heeft iets meegekregen over de werkzaamheden door een advertentie van Groningen Bereikbaar in een krant of huis-aan-huisblad. Als derde werd de website operatieringzuid.nl door de helft van de respondenten gebruikt om informatie te zoeken over de werkzaamheden. De drie meest gebruikte  communicatiekanalen worden door Groningen Bereikbaar bewust ingezet om informatie te verspreiden. Informatie verspreid zich vervolgens ook via informele sociale netwerken. Ruim een kwart van de respondenten heeft over de werkzaamheden gehoord via familie, vrienden en/of kennissen. Sport- en wijkverenigingen worden relatief weinig genoemd. Hoewel de antwoordopties net iets anders werden uitgevraagd komen deze resultaten in grote lijnen overeen met het onderzoek dat eerder werd gedaan ten behoeve van de Operatie Julianaplein.

Vervolgens vroegen we websitebezoekers welke onderdelen van de website zij nuttig vonden (figuur 4). Informatie over de verschillende afsluitingen werd door bijna alle respondenten als nuttig ervaren (92%). Informatie over de verschillende omleidingen vond bijna driekwart behulpzaam. Een kwart van de respondenten heeft de webcam streams bekeken en een vergelijkbaar deel het filmpje van de Operatie Ring Zuid in één minuut. De FAQ en acties over andere reismogelijkheden werden door ongeveer 5 procent van de websitebezoekers als nuttig ervaren. Dit impliceert niet direct dat dit geen nuttige onderdelen zijn op de website, maar kan ook betekenen dat minder mensen deze onderdelen hebben bezocht. Dit onderscheid kan niet gemaakt worden op basis van hoe de vraag gesteld is.

Aan het einde van de vragenlijst vroegen we breder uit naar de navigatiewijze tijdens de werkzaamheden en de mobiliteitscampagnes van Groningen Bereikbaar. Figuur 6 laat zien hoe respondenten hun routes bepaalden tijdens wegwerkzaamheden. De meeste mensen vertrouwen op hun lokale kennis. Twee derde van de respondenten gaf aan dat ze route bepaalden door ervaring en kennis van de omgeving. Daarnaast spelen navigatiesystemen, zoals Google Maps of ingebouwde navigatiesystemen, een grote rol. Bijna de helft van de respondenten gebruikte deze systemen om hun route te bepalen. De omleidingsborden bleken voor bijna een derde van de respondenten belangrijk om hun weg te vinden. Wat verder opvalt, is dat de websites en specifieke onderdelen op die website, minder vaak worden geraadpleegd. Slechts een klein deel van de mensen (5%-15%) gebruikte deze bronnen om hun route te plannen.

Tot slot werden respondenten gevraagd of ze gebruik hebben gemaakt van één of meerdere van de mobiliteitsacties die Groningen Bereikbaar organiseerde om mensen te informeren over alternatief vervoer. Ruim negen op de tien respondenten heeft geen gebruik gemaakt van de mobiliteitsacties. Drie procent heeft OV-abonnement met korting gebruikt (n=121). Een vergelijkbaar aandeel heeft meegedaan aan de actie waarbij men een e-bike, e-bakfiets of speed-pedelec kon uitproberen (n=108). Eén procent heeft deelgenomen aan de Fietsapp Trappie (n=33).

We legden de respondenten acht stellingen voor over onder andere communicatie, noodzaak en impact van de werkzaamheden (figuur 7 en 8). Zes van deze stellingen werden ook voorgelegd in het onderzoek Evaluatie Operatie Julianaplein. Deze waren destijds anders verwoord, wat invloed kan hebben op de resultaten.

Bijna driekwart van de respondenten geeft aan dat zij zelf actief informatie hebben opgezocht over de Operatie Ring Zuid. Daarnaast heeft ruim de helft actief informatie gedeeld met bekenden. Dit aandeel was vergelijkbaar met het onderzoek over de Operatie Julianaplein.

Bij de derde stelling konden respondenten aangeven of ze anders zijn gaan nadenken over hoe ze reizen. De resultaten laten een verdeeld beeld zien bij deze stelling. Ongeveer twee vijfde is het eens met de stellingen. Een even groot aandeel geeft aan het hiermee oneens te zijn.

Bijna negen op de tien respondenten begrijpen waarom de verkeersmaatregelen zijn genomen. Dit aandeel is aanzienlijk hoger dan bij de vergelijkbare stelling in de Evaluatie Operatie Julianplein (54%). Dit kan suggereren dat bij de Operatie Ring Zuid een bredere acceptatie van verkeershinder was onder respondenten. Echter, hierbij moet vermeld worden dat de verwoording van de stelling invloed kan hebben op de resultaten.

De tweede set stellingen (figuur 8) hebben betrekking op de praktische aspecten van reizen tijdens Operatie Ring Zuid.

Voor twee derde van de respondenten was het vooraf aan de werkzaamheden duidelijk hoe de Operatie Ring Zuid hun reizen zou beïnvloeden. De meerderheid werd dus niet verrast door de werkzaamheden. Voor een derde was dit niet duidelijk of geeft men aan neutraal te zijn.

In de verschillende fases van de Operatie Ring Zuid was het mogelijk om via omleidingsroutes je bestemming te bereiken. Voor bijna twee derde van de respondenten was het duidelijk via welke omleidingsroutes ze konden reizen om hun bestemming te bereiken. Voor bijna een vijfde was dit niet duidelijk.

Met de derde stelling werd gepeild of het voor respondenten duidelijk was met welke andere vervoersmiddelen zij hun bestemming konden bereiken. Ook dit was voor bijna twee derde van de respondenten duidelijk. Hier zien we echter een kleine toename in het aantal neutrale respondenten. 

Tot slot vroegen we naar de duidelijkheid van digitale informatieborden langs de wegen naar Groningen. Van de respondenten vond bijna twee derde de digitale borden duidelijk. Een kwart geeft aan neutraal te zijn over deze stelling. Relatief veel respondenten (495) vulden bij deze stelling weet ik niet/geen antwoord in. Dit kan erop wijzen dat dit deel van de respondenten niet op de hoogte was van de digitale informatieborden langs de wegen.

In dit hoofdstuk gaan we verder in op de ervaren verkeershinder. Ten eerste vroegen we respondenten of ze verkeershinder hebben ondervonden tijdens de werkzaamheden van de Operatie Ring Zuid (figuur 9). Twee derde van de respondenten heeft verkeershinder ondervonden; een derde niet. In vergelijking met de Operatie Julianaplein is dit verhoudingsgewijs een lichte daling in het aantal respondenten die verkeershinder heeft ervaren. Tijdens de Operatie Julianaplein ervoer bijna driekwart verkeershinder.

Aanvullend hebben we bovenstaande resultaten uitgesplitst op het meest gebruikte vervoersmiddel (vooraf aan de werkzaamheden) (figuur 10). Het reizen tijdens de werkzaamheden wordt verder besproken in 2.4. In figuur 10 is te zien dat respondenten die voornamelijk de auto gebruikten in verhouding vaker hinder ondervonden van de werkzaamheden dan respondenten die voornamelijk fietsten of een ander vervoersmiddel gebruikten. Drie kwart van de automobilisten ervoer hinder van de werkzaamheden. Van de fietsende respondenten ervoer bijna twee derde overlast. Gebruikers van de overige vervoersopties ervoeren relatief het minst vaak overlast. Onder de categorie overig vallen bijvoorbeeld ook voetgangers en gebruikers van het OV.

De resultaten op de bovenstaande vraag zijn uitgesplitst op gebiedsdeel (figuur 12), meest gebruikte vervoersmiddel (figuur 13) en reisdoel. Uit figuur 12 is, ten eerste, op te maken dat in vergelijking met andere gebiedsdelen vooral respondenten uit gebiedsdeel Zuid vaak te maken hebben gehad met verkeershinder. Dat de werkzaamheden gecentreerd waren in gebiedsdeel Zuid verklaart waarschijnlijk voor een groot deel dat respondenten uit dit gebiedsdeel er vaker hinder van ondervonden.

In figuur 13 is de frequentie van verkeershinder uitgesplitst op meest gebruikte vervoersmiddel. Automobilisten ervoer in verhouding vaker hinder tijdens de werkzaamheden dan fietsers en de overige groep. Dit valt vooral op in de categorie enkele keren per week. Fietsers lijken het minst vaak hinder te hebben ervaren.

Bij het uitsplitsen op reisdoel zien we tot slot dat respondenten die voornamelijk reizen voor werk vaker verkeershinder ervaarden dan respondenten die voornamelijk reisden voor recreatie/bezoek of school/studie.

We hebben de scores tot slot uitgesplitst op leeftijdsgroep, gebiedsdeel en voornaamste reisdoel (bijlage). Voor deze achtergrondvariabelen zien we geen grote verschillen in de gemiddelde beoordelingen. Wat nog enigszins opvalt bij de uitsplitsing op gebiedsdeel is dat respondenten uit gebiedsdeel Zuid in verhouding tot de andere gebiedsdelen de verkeershinder iets hoger beoordelen. In figuur 12 zagen we ook dat respondenten uit gebiedsdeel Zuid vaker hinder ervaarden. Deze resultaten kunnen worden verklaard door de nabijheid van de werkzaamheden.

In dit onderdeel gaan we verder in op het reisgedrag van respondenten en hoe zij hun reisgedrag hebben aangepast tijdens de werkzaamheden. We vroegen ten eerste met welk vervoersmiddel respondenten vooraf aan de Operatie Ring Zuid voornamelijk in en rondom de stad Groningen reisden. Als meerdere vervoersmiddelen werden gebruikt, werd gevraagd om het vervoersmiddel te kiezen die het meest gebruikt werd. De fiets werd door ruim de helft van de respondenten als primair vervoersmiddel gebruikt voorafgaand aan de werkzaamheden (n=2.047). Ruim een derde reisde voornamelijk met de auto (n=1.218). De overige vervoersmiddelen werden door een tiende van de respondenten aangemerkt als primair vervoersmiddel (n=332).

Hebben automobilisten tijdens de werkzaamheden hun reisgedrag (deels) aangepast? Dit legden we voor aan de respondenten (die aangeven voornamelijk de auto te hebben gebruikt) (figuur 15). Ruim de helft heeft zijn/haar reisgedrag aangepast. De andere helft heeft geen aanpassing gedaan in het reisgedrag. Respondenten konden bij deze vraag meerdere aanpassingen aangeven. Echter wanneer ze aangaven geen aanpassing te hebben gedaan in het reisgedrag was het niet meer mogelijk om een andere optie aan te vinken. Een kwart van de automobilisten is vaker gaan fietsen om hun bestemming te bereiken. Een vijfde heeft tijdens de werkzaamheden een andere route genomen en een vergelijkbaar aandeel is op andere tijden gaan reizen. Vaker met de trein reizen en reizen via een P+R is in verhouding weinig gedaan door respondenten die voornamelijk met de auto reisden vóór de werkzaamheden aan Ring Zuid.

Een aanzienlijk deel van de respondenten die voornamelijk met de auto in en rondom Groningen reisden, gaf aan hun reisgedrag te hebben aangepast tijdens de werkzaamheden. We wilden achterhalen of de aangepaste reisgewoonten blijvend zijn nu de werkzaamheden zijn afgerond. Ruim twee vijfde van de automobilisten die hun reisgedrag aanpasten zijn van plan dit reisgedrag te behouden (figuur 16). Het overige deel is dus van plan om weer terug te gaan naar hun oorspronkelijke reisgedrag. Dit suggereert dat de verkeersdruk op de ringweg na de werkzaamheden, in ieder geval tijdelijk, verminderd kan zijn doordat een deel van de automobilisten een structureel een anders vervoersmiddel gebruikt of hun route en/of reistijdstip hebben aangepast.

Bovenstaande resultaten hebben we uitgesplitst voor de drie meest genoemde categorieën (naast de categorie “… manier van reizen niet aangepast” en “Ja, ik nam een andere route” ). Figuur 17 laat zien dat automobilisten die vaker zijn gaan fietsen relatief het vaakst de intentie hebben om dit gedrag voort te zetten. Zes van de tien fietsers is van plan om vaker te blijven fietsen. Ruim de helft van de automobilisten die op een andere tijd is gaan reizen is van plan om dit te blijven doen nu de werkzaamheden voorbij zijn. Tot slot zijn automobilisten die minder vaak zijn gaan reizen (bijvoorbeeld door meer thuiswerken) in verhouding tot de andere categorieën het minst vaak geneigd om dit aangepaste gedrag te behouden. Ongeveer vier van de tien respondenten in deze groep is van plan om dit aangepaste reisgedrag te behouden.