Onderzoeksopzet
Onderzoeksopzet (titel verborgen)
1.1 Aanleiding en doel van het onderzoek
Effectieve en passende communicatie tussen gemeenten en inwoners is nodig om beleid goed te laten aansluiten bij wat er speelt in de samenleving. Het stelt bewoners in staat om geïnformeerde keuzes te maken en actief deel te nemen aan besluitvormingsprocessen. Daarnaast zorgt goede communicatie voor meer tevredenheid over de gemeente, wat het vertrouwen in lokaal bestuur vergroot (Hoogenboom et al., 2020). Tegelijkertijd verandert de manier waarop de gemeente contact heeft met inwoners door nieuwe technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Zo zijn sociale media in de loop der jaren steeds meer onderdeel geworden van de publieke ruimte en spelen daardoor een belangrijke rol binnen ons lokaal bestuur. Online media, zowel eigen als van derden, geven gemeenten nieuwe mogelijkheden om direct contact te maken met inwoners en hun meer te betrekken bij onderwerpen die spelen in de gemeente waar ze wonen, leven en werken. Tegelijkertijd brengt het communiceren via sociale media door de gemeente ook uitdagingen met zich mee, zoals zorgen over privacy, afhankelijkheid van commerciële bedrijven, de verspreiding van desinformatie en het feit dat niet iedereen toegang tot sociale media heeft. Bovendien verandert het medialandschap voortdurend doordat sociale media platformen zich steeds ontwikkelen.
De gemeente Groningen wil dat haar communicatiestrategie goed aansluit bij de communicatievoorkeuren van inwoners. Het huidige sociale mediabeleid uit 2011 is niet meer actueel en wordt daarom herijkt. En voor de andere online en offline communicatiekanalen wordt gewerkt aan een nieuwe contentstrategie. Voor deze contentstrategie wil de afdeling Communicatie beter inzicht krijgen welk bereik de gemeentelijke online en offline communicatie heeft onder inwoners in hoe inwoners gemeentelijke communicatie ervaren. Daarom heeft afdeling Communicatie de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) gevraagd dit te onderzoeken.
Dit onderzoek moet antwoord geven op de volgende vragen die richting bieden voor een toekomstbestendige communicatiestrategie.
- Welke communicatiekanalen en sociale media worden gebruikt door inwoners en waarvoor?
- Hoe willen inwoners verschillende soorten informatie van de gemeente ontvangen?
- Wat verwachten inwoners van de aanwezigheid op sociale media van de gemeente?
- Hoe ervaren inwoners de toegankelijkheid van informatie van gemeentelijke informatie?
1.2 Dataverzameling & representativiteit
De vragenlijst is voorgelegd aan het inwonerspanel Groningen Gehoord. Het inwonerspanel bestaat uit een grote groep inwoners van de gemeente Groningen die die zich heeft opgegeven om mee te doen aan panelonderzoeken van OIS Groningen. De vragenlijst is op 15 september verstuurd en stond twee weken open voor respons. Na een week is een herinneringsmail gestuurd.
Met circa 11.000 leden, in alle leeftijdsgroepen vanuit de hele gemeente, geeft het inwonerspanel Groningen Gehoord een adequaat beeld van de mening van inwoners van de stad. Wel moet worden opgemerkt dat voor het inwonerspanel geen aselecte steekproef van alle bewoners is getrokken. Elke inwoner kan lid worden van het inwonerspanel. Het gevolg is dat sommige groepen inwoners zijn oververtegenwoordigd en andere ondervertegenwoordigd. Dit neemt niet weg dat het inwonerspanel een zeer bruikbaar instrument is om in korte tijd de mening van een aanzienlijke groep inwoners van de gemeente Groningen te peilen.
In totaal is de vragenlijst door 3.746 panelleden (deels) ingevuld. Dit komt neer op een responspercentage van 34%. Niet alle respondenten hebben alle vragen beantwoord, daarom kan het aantal respondenten per vraag verschillen.
Naast het panel is een openbaar toegankelijke vragenlijst via verschillende kanalen gepubliceerd, waarmee ook inwoners die geen lid zijn van het inwonerspanel de mogelijkheid hadden om de vragenlijst in te vullen. De vragenlijst is verspreid via de Gezinsbode, gemeentelijke nieuwsbrieven en sociale media (Facebook en Instagram). Via de openbare link hebben 220 inwoners de vragenlijst (deels) ingevuld. Gecombineerd betekent dit dat de vragenlijst door 3.966 inwoners (deels) is ingevuld.
Verdeling respons naar leeftijd en gebiedsdeel
Tabel 1 toont de verdeling van respondenten binnen verschillende leeftijdscategorieën. De tabel geeft daarnaast de verdeling weer van de leeftijdsgroepen binnen de gemeente Groningen (de populatie). Hieruit blijkt dat inwoners jonger dan 27 jaar zijn ondervertegenwoordigd in de steekproef. Slechts 4% van de respondenten is jonger dan 27 jaar, vergeleken met 31% van de populatie. Daarnaast is er sprake van ondervertegenwoordiging van de leeftijdsgroep 28-44 jaar. De leeftijdsgroepen van 45-64 jaar, 65-74 jaar en 75+ zijn daarentegen juist oververtegenwoordigd. Hoewel de steekproef niet volledig representatief is voor de leeftijdsverdeling in de gemeente Groningen, biedt het grote aantal respondenten (n=3.966) voldoende basis om betrouwbare analyses te doen.
Tabel 1: Respons (n=3.659) naar leeftijd, vergeleken met de populatieverdeling (18+ jaar) van de gemeente Groningen (n= 209.640)
| respons | populatie 2024 | |
|---|---|---|
| 18-27 jaar | 4% | 31% |
| 28-44 jaar | 17% | 27% |
| 45-64 jaar | 37% | 24% |
| 65-74 jaar | 28% | 10% |
| 75 jaar of ouder | 14% | 8% |
We hebben aan de respondenten gevraagd om hun postcode in te vullen. Deze postcodes worden gebruikt om een onderverdeling te kunnen maken van de resultaten naar gebiedsdeel. Het overgrote merendeel (90%) van de respondenten heeft hun postcode achtergelaten. Tabel 2 toont de verdeling van de respondenten over de gebiedsdelen. Gebiedsdelen Zuid en Oost zijn licht oververtegenwoordigd. Gebiedsdeel West is juist licht ondervertegenwoordigd. Al met al komt de verdeling van respondenten over de gebiedsdelen redelijk goed overeen met de werkelijke verdeling van inwoners in de gemeente.
Tabel 2: Respons (n=3.561) naar gebiedsdeel, vergeleken met de populatieverdeling van de gemeente Groningen
| respons | populatie 2024 | |
|---|---|---|
| Centrum | 8% | 10% |
| Haren | 9% | 9% |
| Oost | 18% | 15% |
| Oude Wijken | 17% | 19% |
| Ten Boer | 3% | 3% |
| West | 17% | 21% |
| Zuid | 28% | 23% |
Opleidingsniveau
We vroegen respondenten om aan te geven wat hun hoogst afgeronde opleiding is. Op basis hiervan kunnen we bepalen of er verschillen zijn binnen de steekproef op basis van opleidingsniveau. Voor het indelen van opleidingsniveau in drie categorieën is de definitie van het CBS gehanteerd. Tabel 3 geeft het opleidingsniveau binnen de steekproef weer in vergelijking met de verdeling binnen de gemeente Groningen. Uit deze tabel blijkt dat hoogopgeleide respondenten oververtegenwoordigd zijn in de steekproef ten opzichte van de populatie. Respondenten met een laag tot midden opleidingsniveau zijn daarentegen ondervertegenwoordigd.
Tabel 3: Respons (n=3.523) naar opleidingsniveau, vergeleken met de populatieverdeling van de gemeente Groningen (18+)
| respons | populatie | |
|---|---|---|
| Hoog | 75% | 44% |
| Midden | 17% | 40% |
| Laag | 8% | 16% |