1 Achtergrond

Ook in de gemeente Groningen is de verwachting dat het aantal leerlingen in het vo zal afnemen, zie Figuur 2. Net als bij de landelijke prognose zien we deze daling voornamelijk in de onderbouw (leerjaar 1,2 en 3) en in het vmbo. In het schooljaar 2028-2029 zullen er in de gemeente Groningen naar verwachting 8% minder leerlingen het vmbo volgen dan in het huidige schooljaar (2022-2023).  Voor de havo is dat 4% minder en het vwo 3% minder.

In de gemeente Groningen bieden in totaal 11 scholen vo aan, zie Tabel 1. Sommige scholen hebben verschillende locaties zoals het Reitdiep College of Christelijk Scholen Gemeenschap (CSG). Sommige locaties bieden enkel vmbo aan, zoals op de locatie Kluiverboom waar dependances van het Werkman College en de CSG gevestigd zijn.

Zowel landelijk als op regionaal niveau wordt er een daling verwacht in het aantal leerlingen in het vo, met name in het vmbo. De directie Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) heeft aan de afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek van de gemeente Groningen (OIS Groningen) gevraagd om te onderzoeken of deze daling in vmbo leerlingen ook in de afgelopen jaren in de gemeente Groningen heeft gespeeld. Daarnaast wil DMO graag weten welke mogelijke redenen ten grondslag liggen aan de (verwachte) daling.

In dit onderzoek is alleen gekeken naar de gemeente Groningen. Meerdere vragen zijn aan bod gekomen, waaronder:

• Is het aandeel van vmbo leerlingen in de afgelopen 5 jaar gedaald, en hoe ontwikkelde het aandeel vmbo leerlingen zich ten opzichte van de andere leergangen (e.g., havo, vwo) in de afgelopen 5 jaar? Hoe ontwikkelde het aandeel leerlingen binnen de verschillende vmbo leerwegen de afgelopen 5 jaar?
• Waar komen de vmbo leerlingen van de scholen vandaan? Is er verschil tussen de aan- en terugloop vanuit de stad en de regio? Is de aan- en terugloop van de vmbo leerlingen op de verschillende scholen in de afgelopen 5 jaar veranderd?
• Hoeveel groep 8-leerlingen hebben in de afgelopen 5 jaar vmbo advies gekregen en hoeveel leerlingen hebben uiteindelijk vmbo gedaan?
• Welke redenen zijn eraan te dragen voor de (mogelijke) terugloop van vmbo leerlingen?

Bij het beantwoorden van de vragen hebben we zover mogelijk gekeken naar de gemeente Groningen in het geheel, alsook op gebiedsniveau. Daarnaast is er gefocust op het vmbo in het algemeen, maar is er ook onderscheid gemaakt tussen de verschillende vmbo leerwegen. Om de onderzoeksvragen te beantwoorden is er zowel een kwantitatief als kwalitatief onderzoek uitgevoerd.

OIS Groningen heeft registratie, CBS- en DUO data geraadpleegd om onder andere de aan- en terugloop van vmbo leerlingen, alsook de verdeling van leerlingen op de verschillende scholen in kaart te brengen. Aangezien het eerste en tweede jaar van vmbo veelal onder een brugklas vallen, waarbij verschillende stromingen mogelijk zijn, hebben we alleen jaar 3 en 4 meegenomen voor de analyses waarin specifiek naar vmbo wordt gekeken.

Er zijn 24 groep 8-leerkrachten van verschillende basisscholen in de gemeente Groningen geïnterviewd. In het interview is onder andere gevraagd naar de redenen om voor het vmbo en bepaalde scholen te kiezen. Om de representativiteit van de respons te verhogen zijn de basisscholen gekozen op basis van gebiedsniveau en stroming, zoals aangeleverd door DMO. De volgende stromingen zijn meegenomen: Openbaar onderwijs, Algemeen bijzonder, Vrije school en christelijk onderwijs, waarbij Protestants-Christelijk, Rooms-Katholiek, Reformatorisch en Gereformeerd als een gezamenlijke christelijke stroming is beschouwd.