Spring naar inhoud

Kwantitatief onderzoek

Intro (verbergen)

Het voortgezet middelbaar onderwijs (vmbo)
Het vmbo duurt vier jaar en heeft vier leerwegen. De leerwegen verschillen van elkaar in niveau en mate van beroepsgericht en theoretisch onderwijs. Het vmbo maakt leerlingen klaar voor een opleiding in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Soms stromen leerlingen na het vmbo door naar de havo. Een vmbo leerling kiest uiterlijk aan het eind van het tweede schooljaar een leerweg.

  1. - Theoretische leerweg (vmbo-theoretisch): Leerlingen volgen grotendeels alleen algemeen vormende vakken.
  2. - Gemengde leerweg (vmbo-gemengd): Leerlingen volgen over het algemeen één algemeen vormend vak minder. In plaats daarvan krijgen ze 4 uur beroepsgericht onderwijs. De algemeen vormende vakken zijn van hetzelfde niveau als in de theoretische leerweg.
  3. - Kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-kader): Leerlingen volgen algemeen vormende vakken en beroepsgerichte vakken. Ongeveer de helft van de schoolweek (zo’n 12 uur) bestaat uit beroepsgericht onderwijs.
  4. - Basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-basis): Leerlingen volgen algemeen vormende vakken en beroepsgerichte vakken. Ongeveer de helft van de schoolweek (zo’n 12 uur) bestaat uit beroepsgericht onderwijs.

Lwoo
Voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, is er leerwegondersteunend onderwijs (lwoo). De leerlingen krijgen dan extra aandacht, bijvoorbeeld omdat ze in kleinere klassen zitten, of omdat ze extra begeleiding krijgen. Deze leerlingen zijn in dit onderzoek niet meegenomen.

2.1 Verloop leerlingen

Verloop voortgezet onderwijs

Tabel 2 laat het aantal leerlingen zien in het voortgezet onderwijs in de afgelopen 6 jaren in de gemeente Groningen. Het aantal totaal aantal leerlingen per jaar is redelijk stabiel gebleven; dit geldt ook voor het aantal leerlingen in het vmbo.

Tabel 2. Leerlingen in het voortgezet onderwijs, peildatum 1 oktober van schooljaar
Soort onderwijs Leerjaar '17-'18 '18-'19 '19-'20 '20-'21 '21-'22 '22-'23
praktijkonderwijs 1 t/m 6 476 481 506 518 537 565
brugjaar 1 en 2 5.888 5.908 5.982 5.993 6.115 6.285
lwoo 1 t/m 4 273 - - - - -
vmbo/mavo 3 en 4 2.212 2.400 2.357 2.213 2.137 2.290
havo/vwo 3 1.798 1.741 1.874 1.892 1.863 1.875
havo 4 t/m 5 2.231 2.289 2.139 2.135 2.155 2.169
vwo 4 t/m 6 3.046 3.136 3.071 3.064 3.015 2.876
internationale school 1 t/m 6 199 178 172 191 171 164
Totaal   16.123 16.133 16.101 16.006 15.993 16.224

Figuur 3 laat het aandeel leerlingen per niveau per leerjaar in de gemeente Groningen zien. Hier is het aantal leerlingen per niveau afgezet tegen het totaal aantal leerlingen van het schooljaar. Ook hier zien we dat het aandeel leerlingen op alle niveaus redelijk stabiel gebleven is in de afgelopen 6 schooljaren. Het aandeel vmbo leerlingen ten opzichte van havo en vwo is zo goed als gelijk gebleven, met enkel lichte fluctuaties over de jaren. Concluderend zien we geen zichtbare verandering in het aandeel vmbo leerlingen in de afgelopen 6 jaren in de gemeente Groningen ten opzichte van andere leerniveaus.

Figuur 3: Aandeel leerlingen per niveau ten opzichte van het totaal aantal leerlingen, per schooljaar*
Exclusief praktijkonderwijs, lwoo en VAVO; onder brugjaar valt zowel vmbo, havo als vwo; percentages zijn afgerond op hele percentages; Bron: www.duo.nl
Verloop binnen het VMBO

Het aandeel leerlingen dat de basisberoepsgerichte leerweg en kaderberoepsgerichte leerweg binnen het vmbo kiezen, laat de afgelopen 5 schooljaren een lichte daling zien, zie figuur 4. Het aandeel leerlingen dat daarentegen de gemengde leerweg binnen het vmbo kiezen, is gestegen in de afgelopen jaren. Het aandeel leerlingen dat voor de theoretische leerweg kiezen, is stabiel gebleven, met een lichte daling in schooljaar 2018-2019 en 2019-2020, wat zich weer heeft gecorrigeerd in schooljaar 2020-2021.

Figuur 4: Het aandeel leerlingen per VMBO niveau ten opzichte van alle leerlingen binnen het VMBO, per schooljaar
Bron: www.duo.nl

2.2 Ontwikkeling brugjaren

Het voortgezet onderwijs begint met minstens één brugjaar. Een jaar dat een "brug" slaat tussen basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. De scholen hebben echter de vrijheid ook het tweede en het derde leerjaar in te richten als brugjaar om daardoor de definitieve keuze voor een afdeling één of twee jaar uit te stellen. De scholen in de gemeente Groningen bieden voor vmbo leerlingen twee brugjaren aan.

Figuur 5 laat per school het aandeel vmbo-leerlingen zien in het eerste brugjaar vanaf schooljaar 2017-2018 tot schooljaar 2021-2022. Omdat sommige scholen gecombineerde brugklassen kennen, is het niet altijd duidelijk of een leerling onder vmbo of havo valt. Daarom vallen onder het brugjaar in Figuur 4 alle eerste klassen vmbo en dakpanklassen vmbo/havo. Over het algemeen zien we ook hier geen grote verschuivingen wat betreft het aandeel leerlingen over de verschillende scholen. Het CSG Augustinus en het Topsport Talentschool Groningen van het Werkman College waren in schooljaar 2017-2018 populairder dan in de volgende jaren. Mogelijk zijn in schooljaar 2018-2019 een deel van de leerlingen die anders voor deze twee scholen zouden kiezen naar het Werkman College Sprint gegaan. Een van de minst populaire locaties is scholengemeenschap De Kluiverboom; we zien hier over de jaren een lichte afname in populariteit. Op het terrein van De Kluiverboom is zowel het Werkman College VMBO als het CSG gevestigd en wordt enkel vmbo aangeboden. Mogelijk zijn de kinderen die normaal voor de Kluiverboom zouden kiezen naar het Montessori Vaklyceum gegaan, waar we een toename in populariteit zien en ook een locatie is dat enkel vmbo aanbiedt.

Figuur 5: Aandeel vmbo leerlingen 1e brugjaar ten opzichte van het totaal aantal leerlingen, per school/locatie, per schooljaar
Bron: www.duo.nl

2.3 Verloop leerlingen per vmbo niveau

In onderstaande figuren is het aantal leerlingen van de verschillende leerwegen afgezet tegenover alle leerlingen in het gehele vmbo in de gemeente Groningen in een schooljaar. In de figuren is het verloop per school/locatie te zien in de afgelopen 5 schooljaren, wat ook een maat is voor de ‘populariteit’ van de school voor een specifieke leerweg.

Basisberoepsgerichte leerweg

Voor de basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-basis) is CSG Selion het meest populair, zie Figuur 6. Het Werkman College VMBO gealloceerd op de Kluiverboom en het Montessori Vaklyceum zijn de afgelopen schooljaren in populariteit afgenomen.

Figuur 6: Het aandeel leerlingen vmbo-basis ten opzichte van het totaal aantal leerlingen in het vmbo, per school/locatie, per schooljaar​
Bron: www.duo.nl
Kaderberoepsgerichte leerweg

In vmbo-kader zien we ook dat de locatie Kluiverboom van het Werkman College, alsook van het CSG, en het Montessori Vaklyceum minder populair zijn geworden in de afgelopen schooljaren, zie Figuur 7. Het Gomarus College Vondelpad en het Leon Van Gelder werden daarentegen juist weer iets meer gekozen door leerlingen.

Figuur 7: Het aandeel leerlingen vmbo-kader ten opzichte van het totaal aantal leerlingen in het vmbo, per school/locatie, per schooljaar
Bron: www.duo.nl
Gemengde leerweg

De gemengde leerweg wordt in de gemeente Groningen op enkele scholen aangeboden. In het schooljaar 2021-2022 zijn er 3 scholen waar leerlingen deze leerweg konden volgen, namelijk het Gomarus College Vondelpad, het Werkman VMBO en het Leon van Gelder. Wel zien we dat de gemengde leerweg in populariteit toeneemt in de laatste 5 schooljaren; van 4% van de leerlingen in schooljaar 2017-2018 naar 9% van de leerlingen in schooljaar 2021-2022. Met name het Gomarus College is populair onder deze leerlingen.

Theoretische leerweg

Van alle leerlingen die naar het vmbo gaan, kiest rond de 50% voor de theoretische leerweg. Een groot deel van deze leerlingen gaan naar het Montessori Vaklyceum en het CSG Augustinus, zie Figuur 8. In de afgelopen 3 jaren zien we een daling in het aandeel leerlingen dat naar het Montessori Vaklyceum gaan en een stijging in het aandeel leerlingen voor het CSG Wessel Gansfort. Net als bij de andere leerniveaus, zien we een daling in populariteit bij locatie Kluiverboom van het Werkman College. Daarnaast trekt ook het Gomarus College Vondelpad in de afgelopen 4 schooljaren steeds minder leerlingen die vmbo-theoretisch willen volgen.

Figuur 8. Het aandeel leerlingen vmbo-theoretisch ten opzichte van het totaal aantal leerlingen in het vmbo, per school/locatie, per schooljaar
Bron: www.duo.nl

2.4 Schooladviezen

Figuur 9 toont de gegeven schooladviezen aan basisschoolleerlingen in groep 8, ten opzichte van de totale aantallen, in de gemeente Groningen. Het procentuele aantal schooladviezen per niveau is stabiel gebleven over de jaren, met als enige uitzondering een lichte daling in het aantal vmbo-basis adviezen in 2020-2021 ten opzichte van voorgaande jaren (5% ten opzichte van 9%-11%). Ook zien we lichte stijgingen in dubbeladviezen over de jaren en lichte dalingen in enkeladviezen.

Figuur 9: Het aandeel schooladviezen per niveau ten opzichte van het totaal aantal adviezen, per schooljaar
vso = voortgezet speciaal onderwijs; Bron: www.duo.nl
Heroverweging schooladviezen

In Figuur 10 geeft weer in hoeverre er een verschil is tussen het advies dat op basis van de eindtoets gegeven is aan basisschoolleerlingen en het oorspronkelijke schooladvies, in de gemeente Groningen. Vanwege COVID-19 is er in het schooljaar 2019-2020 geen eindtoets afgenomen. Deze gegevens missen dan ook in Figuur 9. We zien een lichte trend in de toename van het aantal leerlingen dat van de school een hoger advies krijgt dan de uitkomst van de eindtoets.

Figuur 10. Vergelijking advies eindtoets met schooladvies​
Bron: www.duo.nl
Bijstelling schooladvies

In Figuur 11 staat het procentuele aantal leerlingen dat in de afgelopen jaren een bijstelling kreeg van het oorspronkelijke advies ten opzichte van het totaal aantal leerlingen dat de eindtoets heeft gemaakt. De leerlingen die in aanmerking komen voor een bijstelling hebben een advies op basis van de eindtoets gekregen die hoger was dan het oorspronkelijke schooladvies (zie ‘hoger advies’ in Figuur 10). We zien geen grote veranderingen in het aandeel bijstellingen over de jaren heen.

Figuur 11: Percentage leerlingen met een bijstelling
Bron: www.duo.nl

2.5 Herkomst vmbo leerlingen

Voor de herkomst van de leerlingen hebben we gekeken waar de vmbo leerlingen in schooljaar 3 vandaan komen. In schooljaar 3 zijn de leerlingen de brugjaren van het vmbo voorbij en hebben ze definitief voor het vmbo gekozen. In Tabel 3 staat een overzicht van de scholen en locaties waar leerlingen het derde en vierde jaar van het VMBO kunnen volgen.

Tabel 3: Scholen in de gemeente Groningen die vmbo leerjaar 3 en 4 aanbieden
School
CSG Wessel Gansfort
CSG Augustinus
CSG Selion
CSG Kluiverboom
Gomarus College Vondelpad
Topsport Talentschool Groningen
Werkman VMBO
Maartenscollege
Kamerlingh Onnes
Leon van Gelder
Vrije school Zutphen-Groningen
Montessori Vaklyceum

Hieronder is per schoollocatie de herkomst van de vmbo leerlingen te zien. Om naar de kaarten te gaan, kunt u op de link achter elke locatie klikken. Om het verloop van de leerlingen in kaart te brengen, wordt de herkomst van de vmbo leerlingen van zowel schooljaar 2017-2018 als 2022-2023 getoond. Referentiekaartjes kunt u hier vinden. 

CSG

Het CSG heeft 4 locaties in de gemeente waar een leerling een vmbo opleiding kan volgen. Opvallend is het CSG Augustinus, waar een toename van leerlingen te zien is in 2022 ten opzichte van 2017 vanuit de gemeente Groningen en omliggende gemeentes. Dit past tevens bij de eerder beschreven toename van leerlingen bij het CSG Augustinus. Daarnaast zien we dat de herkomst van de leerlingen bij het CSG Augustinus en CSG Selion in de afgelopen 5 jaren wat meer gecentreerd is geworden; de leerlingen komen vaker uit de directe omgeving van de school.

CSG Wessel Gansfort LINK
CSG Augustinus LINK
CSG Selion LINK
CSG Kluiverboom LINK

Gomarus College

Voor de vmbo opleidingen van het Gomarus College komen leerlingen uit alle hoeken van de gemeente en zelfs vanuit de provincie. Dit is onveranderd gebleven in de afgelopen 5 jaren.

Gomarus College LINK

Werkman College

Bij het Werkman College zijn er 2 locaties waar leerlingen een vmbo opleiding kunnen volgen. Opvallend is met name de afname van leerlingen die voor het Werkman College hebben gekozen in 2022 ten opzichte van 2017, bij beide locaties. Met name kinderen uit de omliggende wijken waar de scholen liggen, zoals Lewenborg en Beijum, kiezen in 2022 voor een vmbo opleiding van het Werkman College. Leerlingen die verder weg wonen, lijken voor andere scholen te kiezen.

Topsport Talentschool Groningen LINK
Werkman VMBO LINK

Maartenscollege

De spreiding van vmbo-leerlingen bij het Maartenscollege is weinig veranderd. Het merendeel van de leerlingen komen uit de omliggende wijken. Een klein deel van de leerlingen komt verder weg vanuit buiten de gemeentegrenzen, zoals uit het Hogeland of Oldambt.

Maartenscollege LINK

Reitdiep College

Het Reitdiep College bestaat uit 3 vestigingen, waarvan er 2 vmbo aanbieden, te weten het Kamerlingh Onnes en het Leon van Gelder. In 2017 hebben we enkel data voor het Kamerlingh Onnes. Net als in 2017 komt het merendeel van de leerlingen uit de wijken in de directe omgeving, zoals Paddepoel, Vinkhuizen en de Tuinwijk. Het Reitdiep College is populair, want ook leerlingen buiten de gemeentegrenzen, zoals het Hogeland of Westerkwartier, komen hier vmbo studeren. 

Kamerlingh Onnes LINK
Leon Van Gelder LINK

Vrije School Zutphen – Groningen

Bij de Vrije School zien we een lichte kanteling in herkomst van leerlingen. In 2017 kwam een grotere dichtheid van leerlingen vanuit binnen de gemeentegrenzen. Dit is lichtelijk afgenomen in 2022, waar we tevens meer leerlingen van buiten de gemeentegrenzen, zoals het Hogeland en regio Midden-Groningen en Veendam, zien. Ook komen er hier leerlingen van buiten de provincie het vmbo volgen.

Vrije school Zutphen-Groningen LINK

Zernike College

Het Zernike College heeft drie locaties waar een leerling vmbo kan volgen: het Montessori Vaklyceum Vondellaan, het Montessori Vaklyceum Van Iddekingeweg en het Harens Lyceum. Bij de locatie Vondellaan is er weinig veranderd in de laatste 5 jaren, maar bij de locatie Van Iddekingeweg zien we dat de herkomst van leerlingen buiten de gemeente lichtelijk is veranderd. Waar in 2017 het merendeel van de leerlingen buiten de gemeentegrenzen nog vanuit het zuiden kwam, zien we ze in 2022 tevens uit het noorden, oosten en westen komen, zoals het Hogeland, Midden-Groningen en het Westerkwartier. Desondanks komt het merendeel van de leerlingen nog steeds vanuit binnen de gemeente, met name uit de directe omgeving van de locatie van de scholen.

Montessori Vaklyceum Vondellaan LINK
Montessori Vaklyceum Van Iddekingeweg LINK