Inleiding
1.1 Aanleiding
Met circa 243.000 inwoners is Groningen de grootste gemeente van het noorden en de zesde grootste gemeente van Nederland. Groningen is bij uitstek een studentenstad met het hoogste percentage studenten én qua inwoners de jongste stad van Nederland. Mede door het grote aanbod van culturele evenementen en haar bruisende nachtleven heeft Groningen een grote aantrekkingskracht op bezoekers. Daarnaast trekt ze door haar gunstige ligging ten opzichte van en uitstekende verbinding met Duitsland veel Duitse bezoekers. Maar ook uit eigen land komen elk jaar veel dagrecreanten en verblijfstoeristen naar Groningen. Daarnaast is de binnenstad van Groningen een plek waar veel mensen wonen en werken. De grote diversiteit aan functies zorgt ervoor dat het centrum van Groningen aan verschillende doelgroepen een plek biedt.
Gemeente Groningen heeft de behoefte om het economisch functioneren van de binnenstad in kaart te brengen. Sinds 2019 is ervoor gekozen om een overkoepelend onderzoek uit te voeren naar het functioneren van de binnenstad. Door dit onderzoek tweejaarlijks te herhalen kan er inzicht verkregen worden in de ontwikkeling van de binnenstad.
1.2 Onderzoeksopzet
Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in het functioneren van de binnenstad van Groningen. Bezoekers zijn op verschillende locaties in de binnenstad benaderd door enquêteurs om mee te doen aan het onderzoek. Naast een goede spreiding over de binnenstad is gekozen voor locaties waar relatief veel bezoekers passeren, om het veldwerk zo effectief en efficiënt mogelijk uit te voeren. De locaties staan weergegeven in Tabel 1. Om een zo volledig mogelijk beeld van het functioneren van de binnenstad te krijgen heeft dit onderzoek een jaar lang gelopen, van januari 2022 tot en met januari 2023.
Tabel 1. Enquête locaties
| Locatie | Korte enquête | Lange enquête | Totaal |
|---|---|---|---|
| Grote Markt | 875 | 338 | 1213 |
| Vismarkt | 687 | 210 | 897 |
| Nieuwe Markt | 284 | 178 | 462 |
| Zuiderdiep/Herestraat | 779 | 175 | 954 |
| Zuiderdiep/Folkingestraat | 481 | 115 | 596 |
| Astraat/Brugstraat | 225 | 132 | 357 |
| Oude Ebbingestraat/Nieuwe Ebbingestraat | 262 | 97 | 359 |
| Sint Jansstraat | 68 | 62 | 130 |
| Zwanestraat/Oude Kijk in ’t Jatstraat | 248 | 58 | 306 |
| Museumplein/Stationsplein/Groninger Museum | 106 | 163 | 269 |
| Totaal | 4.015 | 1.528 | 5.543 |
Vragenlijsten
Om inzicht te krijgen in de bezoekredenen zijn bezoekers van de binnenstad op straat benaderd om mee te doen aan het onderzoek. Daarbij zijn twee enquêtes gebruikt: (a) een reguliere vragenlijst en (b) een verkorte versie van de reguliere vragenlijst. Beide vragenlijsten waren in drie talen beschikbaar: Nederlands, Duits en Engels. De reguliere vragenlijst is door middel van een persoonlijk interview afgenomen. De korte vragenlijst is zoveel mogelijk persoonlijk afgenomen, maar bij grote drukte is deze ook verspreid en door respondenten zelf ingevuld, waarna gecontroleerd door de enquêteur. Verhoudingsgewijs zijn de meeste enquêtes afgenomen in april, tijdens de zomermaanden en in december.
Doelgroepen
In dit onderzoek zijn vijf verschillende doelgroepen meegenomen waar een bezoeker van de binnenstad onder kan vallen.
- Werknemer: een bezoeker die werkt bij een bedrijf of instelling in de binnenstad en in de binnenstad is gekomen met ‘werken’ als belangrijkste bezoekreden.
- Verblijfstoerist: een bezoeker met een recreatief bezoekmotief die in de gemeente Groningen overnacht, maar niet in de gemeente woont.
- Dagrecreant: een bezoeker die voor een dag recreatief de gemeente Groningen bezoekt. Dit kan een bezoeker zijn die a) niet op zijn vaste (huis)adres overnacht, b) overnacht op een vast adres in het buitenland of c) een postcode heeft dat lager is dan 9301.
- Binnenstadbewoner: een bewoner met een vast adres in het centrum en die niet in de binnenstad werk.
- Binnenstadbezoeker: een bezoeker die niet in de binnenstad woont, werkt, een dagrecreant is of een verblijfstoerist. Deze bezoeker heeft a) een vast adres in de gemeente Groningen, b) een postcode beginnend met 97xx of c) een vast adres met een postcode hoger dan 9300.
Weging
In de rapporten van 2019 en 2021 is een weging gebruikt op basis van het type bezoeker dat de binnenstad van Groningen hebben bezocht. De reden dat er vanaf heden geen weging meer wordt gebruikt, is omdat we geen zicht hebben op hoe de doorsnee bezoekerspopulatie van de binnenstad eruitziet en de gebruikte methode van het onderzoek op een selecte steekproef wijst. Een weging gebruiken op deze data op basis van het type bezoeker zou vanwege deze redenen niet valide zijn. Om de resultaten van 2023 te kunnen vergelijken met de resultaten van voorgaande onderzoeksjaren en op te kunnen nemen in dit rapport, zijn de analyses opnieuw gedaan. De resultaten van 2019 en 2021 zoals beschreven in dit rapport zouden daardoor mogelijk kunnen verschillen met de resultaten zoals opgenomen in voorgaande rapporten. Conform de rapporten in 2019 en 2021 zijn binnenstadbezoekers vanuit de gemeente Groningen als regionale binnenstadbezoekers samengevoegd tot binnenstadbezoekers.
1.3 Leeswijzer
Dit rapport is verdeeld in meerdere hoofdstukken. In hoofdstuk 2 wordt het algemene profiel van de respondent weergegeven, zoals de aantallen per doelgroep, gemiddelde leeftijd en herkomst. In hoofdstuk 3 wordt er dieper ingegaan op het verblijf in de gemeente Groningen. Hier zijn alleen de respondenten meegenomen die in de gemeente verbleven op de dag van het interview. Hoofdstuk 4 gaat over het bezoek aan de binnenstad; hoelang de respondenten er verbleven, wat voor activiteiten ze hebben gedaan en hoe vaak ze er vertoeven. De waardering van de binnenstad en haar verschillende aspecten door de respondenten wordt geanalyseerd in hoofdstuk 5. Hoeveel de respondenten hebben besteed in de binnenstad komt terug in hoofdstuk 6. Hier zijn alle respondenten meegenomen, ook de respondenten die niet in de gemeente overnachten. Tot slot wordt er in hoofdstuk 7 een korte samenvatting van het rapport gegeven. Waar mogelijk worden de resultaten van 2023 vergeleken met de resultaten van 2021 en 2019. Na elke hoofdstuk wordt er tevens een korte samenvatting gegeven.
1.4 Korte samenvatting hoofdstuk 1
De gemeente Groningen is de grootste van Noord-Nederland en heeft een groot aantal inwoners en studenten. Door haar levendige culturele leven en nabijheid van Duitsland trekt de stad veel bezoekers, zowel uit eigen land als uit Duitsland. Om het functioneren van de binnenstad beter te begrijpen, heeft de gemeente een onderzoek uitgevoerd, dat elke twee jaar wordt herhaald. Het onderzoek in 2022-2023 bestond uit enquêtes op drukke locaties in de stad, waarbij bezoekers werden gevraagd naar hun bezoekredenen.
Het doel van het onderzoek was om inzicht te krijgen in hoe de binnenstad wordt gebruikt door verschillende doelgroepen, zoals werknemers, toeristen en dagjesmensen. De enquête werd afgenomen in drie talen: Nederlands, Duits en Engels. Het rapport bevat gegevens over de bezoekers van 2019, 2021 en 2023, waarbij de meeste respondenten in 2023 Nederlands spraken.
Het rapport is opgedeeld in verschillende hoofdstukken, waarin onder andere het profiel van de bezoekers, hun verblijf, activiteiten en uitgaven in de binnenstad worden besproken.