3 Gemeente- en
leerlingenpopulatie

In Nederland worden openbare en bijzondere scholen onderscheiden. Openbare scholen bieden hun onderwijs niet vanuit een bepaalde godsdienst of levensbeschouwing aan. Bijzondere scholen geven vaak wel onderwijs vanuit een bepaalde godsdienst of levensbeschouwing, bijvoorbeeld Rooms-Katholieke of Protestants-Christelijke scholen (zie bijlage 1 voor meer informatie). Zowel openbare als bijzondere scholen zijn vrij hun onderwijs in te richten volgens een bepaalde opvoedingsvisie of onderwijsmethode. Voorbeelden hiervan zijn het Montessori-, Dalton- en Jenaplanonderwijs. Deze methoden vallen dus niet alleen onder ‘bijzonder’ onderwijs. In de gemeente Groningen zijn er 9 scholen die Montessori-, Dalton- of Jenaplanonderwijs aanbieden, waarvan 6 een openbare basisschool zijn.

In dit onderzoek kijken we onder andere naar het verschil tussen openbaar en bijzonder basisonderwijs in segregatie. In de gemeente Groningen zijn het aantal openbare en bijzondere basisscholen redelijk gelijk verdeeld, zie tabel 1 voor het aantal scholen naar denominatie over de jaren.

In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van het gemiddelde huishoudinkomen en het gemiddelde opleidingsniveau van de inwoners per wijk, waarbij 1 staat voor basisonderwijs en 5 staat voor HBO/WO (zie bijlage 1 voor een gedetailleerde beschrijving van de methoden). Tevens wordt er een overzicht gegeven van het percentage koopwoningen per wijk. We zien dat huishoudinkomen en opleidingsniveau in grote lijnen met elkaar samenhangen: in de wijken waar inwoners relatief hoog opgeleid zijn, zien we ook een relatief hoog gemiddeld huishoudinkomen. Dit zijn vooral zuidelijke wijken als Haren-West, Zuidoost, Helpman en Oudwest. Hoewel deze wijken tevens een relatief hoog percentage koopwoningen hebben, hangt dit niet altijd samen met het opleidingsniveau en huishoudinkomen. Zo hebben wijken als Hoogkerk, Ten Boer en Ten Post ook een relatief hoog percentage koopwoningen, maar vallen ze relatief lager uit wat betreft gemiddeld huishoudinkomen en opleidingsniveau dan andere wijken. Dit komt mogelijk omdat woningen in deze wijken gemiddeld gezien goedkoper zijn dan woningen dichter bij het centrum, wat het mogelijk maakt voor inwoners met een relatief lager huishoudinkomen een huis te kopen.

De migratieachtergrond van de inwoners is onderverdeeld in Nederlands, Europees en niet-Europees (zie bijlage 1 voor een gedetailleerde beschrijving van de methoden). In 2022 was de bevolking van de gemeente Groningen onderverdeeld in 74% inwoners met een Nederlandse achtergrond, 9% met een Europese en 17% met een niet-Europees migratieachtergrond.

Het absolute aantal leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs in de gemeente Groningen laat een licht dalende trend zien, zie figuur 3 voor een overzicht van het aantal leerlingen vanaf 2012 tot en met 2022.

Als we kijken naar het opleidingsniveau van de ouders van de leerlingen, zien we een stijgende trend (figuur 4): steeds meer ouders zijn hoger opgeleid en steeds minder ouders middelbaar of lager opgeleid. Ten opzichte van 2012 is er een stijging van 9 procentpunten te zien in het percentage ouders dat hoog opgeleid is.

Ten opzichte van de gemeentelijke populatie zien we dat in 2022 een groter deel van de ouders hoger opgeleid zijn (67% ten opzichte van 44%). Daarentegen zijn ouders minder vaak middelbaar (31% ten opzichte van 39%) en lager (11% ten opzichte van 16%) opgeleid.

De migratieachtergrond van de leerlingenpopulatie lijkt op die van de gemeentelijke populatie. Sinds 2012 zien we met name een stijging in het percentage leerlingen met een niet-Europese migratieachtergrond, zie figuur 5. Dit gaat met name samen met een daling van het percentage leerlingen met een Nederlandse achtergrond, terwijl het aandeel leerlingen met een Europese achtergrond redelijk stabiel is gebleven over de jaren.